Strategie przepychania

Powódź jest największym dramatem życia tysięcy ludzi, ale od bicia piany w mediach i dociekania, dlaczego znowu nas zalało i kto jest winien, nie ubywa wody, nie przybywa wałów, ani worków z piaskiem, a nawet zabezpieczeń na przyszłość. Wszyscy jednoczymy się w bólu i jeszcze raz zbieramy tacę na powodzian. Wiemy jednak, że nim wody na dobre opadną, decydenci znowu wydadzą zgodę na budowanie mieszkań i domów na terenach zagrożonych, a władze samorządowe dalej będą oszczędzać na udrażnianiu zaniedbanych odpływów, nie wyłożą kasy na solidną odbudowę zniszczonych umocnień, równie chętnie jak zawsze zaoszczędzą na dbałości o stan techniczny wszystkiego, co odprowadza nadmiar wody. Wielkie halo minie, rząd powie, że dużo zrobi, by wspomóc powodzian, a gdy sprawa ucichnie, przyjdzie nowy rząd i za kilka lat, przy kolejnej klęsce, przepchnie ideę chwilowej pomocy i pozornego zainteresowania problemem. Dobrze wiemy, że żaden kataklizm nie przysporzy nam konsekwencji w działaniu, ani nie zmieni naszej mentalności, bo ta ma się dobrze od stuleci. Wszak Jan Kochanowski pisał już pięć wieków temu: Cieszy mię ten rym: "Polak mądr po szkodzie"/Lecz jesli prawda i z tego nas zbodzie,/Nową przypowieść Polak sobie kupi,/Że i przed szkodą, i po szkodzie głupi.

    Kiedy telewizyjny nadmiar transmisji zarzyna odbiorcę potęgą dramatu i tragedii, dochodzę do wniosku, że powtarzana w kółko informacja przestaje działać, zaczyna znieczulać, zobojętniać, a w końcu drażnić. Medialna metoda budowania wizji świata, jako stanu permanentnego zagrożenia życia i zdrowia, to skuteczna i szybka strategia, przy pomocy której telewizja sama wykopie sobie grób. Jaki obraz ma przeciętny widz, gdy włącza wiadomości? Jeśli nie katastrofa ekologiczna, to pył wulkaniczny, paraliż lotnisk, trąba powietrzna, burza, gradobicie, powódź, pożar, karambol. Pomysł na targanie widza nieustannym przerażeniem musi spowodować w końcu niechęć do oglądania wiadomości. Gdy chwilowo śpią żywioły, przychodzi pora obłudy w uśmiechniętych gębach polityków. Zaczyna się zarzynanie innych haseł: wybory, patriotyzm, kryzys, afera, państwo, naród, społeczeństwo, dobro wspólne. Loteria pustosłowia przepycha wiadomości do następnego sezonu na tragedie i klęski.

    Na szczęście naród mamy na tyle mądry, że coraz częściej daje się słyszeć hasło: „nie mam w domu telewizora, nie potrzebuję”. Zdarza się również słyszeć słowa zwątpienia w sens posiadania odbiornika, gdy widz wychodzi z domu i mówi drugiemu widzowi: „panie, dawniej człowiek miał dwa programy i nie mógł się oderwać, teraz ma średnio trzydzieści i nie ma na czym oka zatrzymać. Wszędzie ta sama szmira i reklamy”. Czy takie słowa mogą dziwić? Wzbudzać pretensje, że ludzie nie chcą płacić abonamentu? Jest jednak nadzieja, że rzeczywiście opuści syn plazmę swoją, a córka opuści swoje LCD i odnajdą się, złączy ich choćby majowy spacer po parku. Usiądą na wspólnej ławeczce i porozmawiają o ...? Coś tam sobie zawsze znajdą, ale czy ku pokrzepieniu serc? Mam małe wątpliwości.

    Zrodziły się niespodziewanie, dziś po południu, gdy usiadłem na ławeczce, plecami do innej ławeczki, na której usiadły dwie panie. Były dosyć klasycznie eleganckie i niedzielne. Prawdopodobnie w wieku, gdy pożegnało się już młodość, ale otwiera się widok na jasne popołudnie życia. Szybko zorientowałem się, że panie są nauczycielkami, bo matura, pobrzmiewająca w spóźnionych kwiatach kasztanów, dała im temat do rozmowy. Kobieta z prawej, musiała być polonistką średniej szkoły, bo właśnie narzekała na współczesną maturę, do której młodzież nic nie musi czytać. Nie interesuje się własnym rozwojem przez obcowanie z kulturą i literaturą, interesuje się wyłącznie rozwiązywaniem testów do matury. Młodzież nie chce się uczyć niczego, co nie da się wymiernie przełożyć na krótkotrwały zysk. Obcy jej wysiłek poznawczy, obca ciekawość człowieka i świata, obca mądrość i wykształcenie. Musi mieć bardzo krótkie cele, mierzalne, pragmatyczne i najlepiej osiągane bez użycia woli i pracy. Jakby rozwój intelektualny był przeszkodą do lepszego życia.

    Druga pani, prawdopodobnie miała do czynienia z polonistyką na wyższym poziomie, uniwersyteckim, gdyż z bólem zaznaczyła, że to się przekłada nawet na studia. Studenci polonistyki unikają czytania, które jest podstawą tych studiów i nie bardzo wie, po co na te studia przychodzą? Panie zeszły niespodziewanie na ocenianie, wymagania, projekty reform. W ich wypowiedziach nie było goryczy, były na to zbyt młode. Dało się jednak czuć przerażenie przyszłością. Oto jedna pani drugiej pani wyznała, że boi się projektów zmian w edukacji. Projekt głosi bowiem, że już niedługo trzeba będzie przepuszczać w liceum uczniów z dwiema ocenami niedostatecznymi. Do czego to doprowadzi? Do nakręcania na masową skalę strategii „przepchnąć – zapomnieć”. Podstawówki już sobie na to pozwalają, ale co tam podstawówki, także gimnazja. Ale liceum? Przechodzenie z dwiema jedynkami? Może jeszcze z przedmiotu wiodącego? Idzie taki do mat-fizu i ma jedynkę z matematyki i fizyki, a przepuszczają, bo może mieć dwie niedostateczne? To jakaś paranoja!

    Wstałem z ławki i ruszyłem przed siebie, nie chciałem tego słuchać. Czy wystarczy jednak zamknąć uszy, żeby patologia przestała istnieć? Wyobraźnia działa niezależnie od naszych chceń. A tak bardzo chciałem, żeby słowa nauczycielek były czczym gadaniem zgorzkniałych belferek. Niech ich paplanie będzie skutkiem odwiecznego nakazu ujadania na młodzież, bo jak świat stary zawsze ludzie narzekali na kolejne pokolenia. Zapewne i teraz, nawet wśród młodzieży ustawionej do życia pragmatycznie, jest mnóstwo pasjonatów wiedzy, rozwoju, nauki, nie ma co zawracać sobie głowy belferskim uogólnieniem. A jeśli one mówią obiektywną prawdę?

Co to oznacza dla naszej przyszłości? Kolejne strategie przepychania? Na każdym szczeblu? Szkoła podstawowa nie stawia wymagań, bo każdy musi ją skończyć, trzeba wszystkich przepchać po najmniejszej linii oporu, nie zadzierając z kuratorium, uczniem i rodzicem. Gimnazjum nie stawia wymagań, byle się pozbyć gamonia, przepchnąć za próg szkoły. Liceum przepycha, bo współczesna matura nie ma nic do dojrzałości, nie uczy rzeczy przydatnych i pożytecznych życiowo, skupia się na rozwiązywaniu testów, abstrakcyjnych i zbytecznych. Studia przepychają i nie stawiają wymagań, ze względu na niż demograficzny, brak zainteresowania danym kierunkiem studiów, brak wystarczającej ilości pasjonatów na odpowiednim poziomie. Uczelnia przyjmuje na dany kierunek kogokolwiek, średniej klasy matoła, przez strach przed władzami, które mają moc nie dać pieniędzy i zamknąć kierunek. Do czego to wszystko doprowadzi? Przy takim oderwaniu systemu edukacji od życia i jego wymagań, na czym skończymy? Na dalszej strategii przepychania? Wyobraźmy sobie tak przepychanych lekarzy, na których edukację brak środków i zaangażowania, za to jest wykaz przedmiotów do zdania. Nieważne, że w żywym organizmie mylą wątrobę z trzustką. Będziemy mieli sztab inżynierów, wyedukowanych tylko na symulacjach komputerowych i przepychanych przez zakłady pracy, które zapewniły im praktykę tylko na papierze. Nauczycieli, zajmujących edukacją naszych dzieci, choć sami nie czytali lektur, które dają potem w testach, ale zrobili dyplom w ramach szablonu koniecznych zaliczeń. Wyobraźmy sobie hydraulika, który nie miał gdzie zdobyć praktyki, bo zakładom pracy nie opłacało się mieć na stanie pracownika, który nie przynosi zysku. Zatem przepchały go kwitem z informacją, że praktykę odbył. Jedziemy z autem do mechanika samochodowego, który nie znalazł szkoły na odpowiednim poziomie zawodowym, ale zdobył wiedzę w internecie, bo zna dużo forów mechaników samochodowych. Przykłady można mnożyć, aż dojdziemy do polityków i władz, które przepychają nierozwiązane problemy do następnej kadencji. Można mnożyć przykłady, ale dramaty realnie przyjdzie nam dzielić, całkiem niedługo, jeszcze w naszym życiu. Bo każde przepychanie ma to do siebie, że kończy się murem, którego ruszyć się nie da, a łeb rozwalić łatwo.