Demon wielości

Spośród wielu tematów, jakie medialnie towarzyszą jesieni, depresja wysuwa się na jedno z czołowych miejsc. Trudno się dziwić, skoro według Światowej Organizacji Zdrowia, jest ona najczęstszą chorobą psychiczną. Pesymiści przewidują, że w 2020r. depresja zagości w rankingach przypadłości naszych czasów na zaszczytnym drugim miejscu, zaraz po chorobach układu krążenia.

    Najchętniej podawaną przyczyną zwiększania liczby zachorowań jest stres i życie w wielkim biegu. Tyle, że to bardzo pojemny worek, do którego można wszystko wrzucić. Bez większego trudu pod „stres” podczepi się przepracowanie albo rozczarowanie pracą, zdrada partnera albo przemoc w rodzinie, pogoń za zyskiem albo bezrobocie, nagły przerost sumy kredytów nad zarobki albo zwiększenie popytu na dostatnie życie, a do tego szczypta poczucia niespełnienia, multitasking, seks lub jego brak, obojętność społeczna, zagubienie w wielkim mieście, nałogi. Może dlatego łatwiej spojrzeć na przyczyny prowadzące do depresji, gdy uda się zatrzymać taką wyliczankę i spojrzeć na prostsze prawdy. Chociaż z tym, co nazywa się popularnie i medialnie depresją specjaliści zapewne by się łatwo nie zgodzili.

    Dlaczego w PRL-u nie mówiło się tak o skłonności do tego, co potocznie nazywamy depresją? Przecież realia szarej rzeczywistości zdawały się bardziej sprzyjać podobnym zjawiskom. Praktycznie o wszystko trzeba było walczyć, żeby jakoś na co dzień żyć godnie w chronicznym poczuciu braku i niedostatku, pomiędzy pustymi półkami w sklepie, dwoma programami w telewizji, kontrolowaną prasą, wizją świata i wiedzą o człowieku, a do tego troszcząc się, co do garnka włożyć i na siebie wdziać. Przecież ludzie nie chodzili tacy rozbiegani, rozdarci brakiem czasu, rozmienieni na drobne. Trzeba było trzymać pion i być twardym, bez podświetlania wszelkich przypadłości ego. Więcej znajdowali czasu na budowanie relacji międzyludzkich, choć doba miała ten sam wymiar co dziś. Nie dopadało ich być może to coś, co wyraźnie ogarnia nasze życie indywidualne i społeczne.
  

Imię jego Wielość. Jest taki demon, który rzuca nam cień na wszelkie próby zatrzymania w naszym chocholim tańcu, w którym z rozpędu i już bezwolnie wirujemy. Demon wielości jest cichy i jak każdy mądry diabeł robi wszystko, żebyśmy nie mogli uwierzyć w jego moc. Najlepiej, żebyśmy w ogóle nie dostrzegali jego istnienia. Pozostaje niemal przezroczysty, choć skutecznie osacza nas każdego dnia i stawia pod murem konieczności dokonania wyrobu. Ten sprytny gość dobrze wie, że dziś po nic nie można się udać tak po prostu, z pojedynczym zamiarem.

    Idziemy do apteki po tran w kapsułkach i pani wali na odlew swoim: „ale który, bo jest pięć rodzajów”. W piekarni chlebów dziesięć typów do wyboru, więc który? W markecie ściana butelek wody mineralnej, niby jednakowo krystalicznie przezroczystej, ale na która się zdecydować? Jogurtów pięć lodówek sklepowych, więc jak szukać tego, co to i kultury bakterii będzie miał właściwe i jak najmniej uroków tablicy Mendelejewa? I już za chwilę gotowiśmy dziękować Bogu, że rower kupujemy średnio jeden na pięć lat, a nowy samochód, jeśli nas stać, to na dziesięć, z nadzieją, że tyle pojeździ i nie trzeba będzie tracić znowu trzech miesięcy na studiowanie różnic pomiędzy zaletami wybranych pięciu marek i piętnastu z nich modeli, choć pocieszamy mówiąc, że przy tej technologii, to one wszystkie do siebie podobne.

    To samo z telewizorem, gdy stajemy w pierwszym lepszym sklepie RTV przyciśnięci do przeciwległej ściany kilkudziesięcioma ekranami rozmiganymi tym samym zwielokrotnionym ujęciem. Niby wiemy, że na co dzień nie będziemy korzystać z większej ilości funkcji, że zamkniemy się w czterech, może sześciu, a nawet ani razu w życiu urządzenia nie przeczytamy do końca instrukcji obsługi. To jednak nie przeszkadza, bo i tak stracimy miesiąc na dobieranie marki, przekątnej, jasności, jaskrawości, wydzielanej temperatury, rodzaju monitora. Narobimy sobie zaangażowania godnego niejednego pasjonata, a potem okaże się, że nie bardzo jest co oglądać w tym jedynym odbiorniku, wyselekcjonowanym z takim bólem.

    Idziemy do kiosku i widzimy kilkanaście tygodników, niby wiemy czego po którym się spodziewać, jaki kapitał za nim stoi. Niby wiemy, że media są jak hieny, wszystkie naraz rzucają się na tę samą ofiarę i choć szarpią każda w swoją stronę, to i tak po chwili okaże się, że to wciąż ta sama padlina dla wszystkich. A jednak jest jakaś chęć przejrzenia każdego, choć wiemy, że przejrzenie to nie to samo co czytanie. W efekcie kupimy kilka tytułów, a w domu i tak większość ostatecznie zarzucimy w kąt, bo pochłonie nas kilkadziesiąt innych spraw.

    I tak począwszy od wyrobów spożywczych, przez galanterię, sprzęt, książki, gazety, stacje radiowe i telewizyjne, jesteśmy nieustannie rozdzierani szponami zadowolonego demona wielości. Już nawet nie można być wzorową żoną, mężem, ojcem, matką, bo przecież demon w końcu bierze się za relacje i tu też internet kusi wielością. Masz żonę/męża od lat siedmiu, piętnastu, dwudziestu? Otwierasz czat, komunikator, portal randkowy i masz wielość kandydatów/kandydatek i wybór od wirtualnego seksu z możliwą opcją w realu, aż po wyzwolenie i trwałą ucieczkę z nudy swojego związku. Wybór potężny, można kochać, szaleć, zdradzać, cieszyć się wielością łatwo dostępną. I jakoś na chwilę traci na znaczeniu fakt, że każda taka próba ucieczki skończy się ostatecznie frustracją, bo przyniesie podobny banał i nudę, znaną z poprzedniego układu.

    Ile nasz mózg może to wszystko znosić bez reakcji przypominającej depresję? Jak długo da się żyć w tym psychodelicznym tańcu pod fałszywą muzyczkę demona wielości? Jedni uciekną w dopalacze, a inni w apatię, ciszę czterech ścian, zaniżenie własnej samooceny, niechęć do kontaktu z ludźmi albo zwyczajnie wyskoczą przez okno.

    Znajdą się i tacy, którzy będą chodzić po zakupy z kartką sprawdzonych produktów, chętnie wyłączą telewizor z nowymi reklamami, wyjadą na głuchą wieś chociaż raz w tygodniu, wsłuchają się w rytm serca i przyrody i odmówią demonowi wglądu w swoje życie i ci ocaleją i dadzą pstryczka w nos depresjom.